BESLENME BİLGİSİ SAĞLIK OKURYAZARLIĞI
Dünya Sağlık Örgütü, sağlık okuryazarlığını ‘’ bireylerin sağlığını korumak ve geliştirmek için bilgiye ulaşma, anlama, bu bilgiyi kullanma konusunda bilişsel-sosyal becerileri ve motivasyon düzeyleri” olarak tanımlar.
Sağlık okuryazarlığı yalnızca okuma-yazma becerisinden ibaret değil
Sağlık okuryazarlığı; sağlıklı davranışların hayata geçirilebilmesi, ilaçların doğru kullanılması, sağlık hizmetlerinden en iyi şekilde yararlanabilme, tedavi süresince karar verme aşamasına dahil olma, sağlıkla ilgili tavsiyeleri doğru kaynaktan alma, bu bilgileri anlayabilme ve sorgulayabilme gibi birçok beceriyi içermektedir.
Yetersiz seviyede sağlık okuryazarlığına sahip bireyler daha fazla sağlık harcaması yapıyor
2009 yılında, sağlık okuryazarlığının sağlık harcamaları üzerine etkisinin incelendiği bir derlemede yetersiz seviyede sağlık okuryazarlığına sahip bireylerin yılda 143-7,798 dolar daha fazla sağlık harcaması yaptığı bulunmuştur.
Beslenme bilgisi sağlık okuryazarlığı yeterli olan bireyler daha sağlıklı besleniyor
Bireylerin beslenmeyle ilgili konularda uygun kararları verebilmeleri için gerekli hizmetleri ve temel beslenme bilgilerini anlama, yorumlama ve bilgilere ulaşabilmesi beslenme okuryazarlığı olarak tanımlanabilir.
Speirs ve arkadaşları tarafından yapılan bir çalışmada, sağlık okuryazarlığı ve beslenme davranışı arasındaki ilişki değerlendirilmiş ve sağlık okuryazarlığı yetersiz olan bireylerin gelir düzeyinden bağımsız olarak sağlıksız beslendikleri ve yetersiz sebze/meyve tüketme ve yetersiz besin etiketi okuma eğiliminde oldukları belirlenmiştir.
Beslenme tavsiyelerini doğru kaynaktan alın
Sağlıklı beslenme veya hastalıklarda beslenme hakkındaki güvenilir bilgiyi herhangi bir meslek dalından değil, beslenme alanında gerekli eğitimi almış ve yeterli donanıma sahip bir uzmandan almalısınız.
Beslenme ile ilgili aldığınız tavsiyeleri sorgulayın
Aldığınız bilgiyi sorgulamalı ve doğruluğundan emin olduktan sonra uygulamalısınız. Mesela doğru kaynak olduğuna inandığınız bir uzmandan ‘’domatesi pişirerek tüketin’’ tavsiyesi aldınız. Neden domatesi pişirerek tüketmelisiniz? Sorgulayın. Tadı öyle daha lezzetli olduğu için mi yoksa domates pişirildiğinde içeriğindeki antioksidan özellik gösteren likopenden daha fazla yararlanabildiğimiz için mi?
Beslenme bilgisi sağlık okuryazarlığı kronik hastalıklardan koruyor
Obezite, kanser, diyabet, hipertansiyon gibi kronik hastalıklardan korunmanın etkili yollarından biri de sağlıklı beslenmedir. Bireyler besin, besin öğesi, besin grupları gibi kavramlara hakim olup, beslenme tavsiyelerini doğru kaynaktan alma ve doğru şekilde anlayabilme yeteneğine sahip olduğunda sağlıklı beslenme alışkanlıklarını kolayca benimseyebilirler.
DSÖ, sağlık okuryazarlığı eğitiminin erken çocukluk döneminde verilmesini öneriyor
DSÖ tarafından, toplumlarda sağlık okuryazarlığı bilincinin geliştirilmesine yönelik ‘sağlık okuryazarlığı eğitimi erken çocukluk döneminden itibaren yapılmalı’ ve ‘sağlığın geliştirilmesi kavramı okul eğitimi sırasında geliştirilmeli’ yaklaşımları önerilmektedir.
